BYD'nin Türkiye Yatırımı Kauçuk Sektörünü Canlandıracak
Çinli otomotiv firması BYD’nin Türkiye’de yapacağı yatırımlar, kauçuk sektöründe önemli bir hareketlilik yaratacak. Türkiye kauçuk sektörü, döviz kuru baskısı ve maliyet artışları nedeniyle uluslararası pazarlarda rekabet gücünü kaybetti. 2024'te ihraç birim fiyatında %5’e yakın bir kayıp yaşandı. Dış pazarlarda eli zayıflayan sektör, BYD’nin Türkiye’deki yatırımlarıyla birlikte iç pazarda bir canlanma bekliyor.
Kauçuk, savunma sanayi, otomotiv, inşaat makineleri, medikal, tarım ve hayvancılık gibi birçok sektörde geniş bir kullanım alanına sahip. Özellikle elektrikli araç yatırımlarıyla büyüyen bu alan, dünya kauçuk pazarında 50 milyar doların üzerinde bir ticaret hacmi yaratıyor. Türkiye’de ise 6,5-7 milyar dolarlık bir kauçuk pazarı bulunuyor.
Kauçuk Sektöründe Yatırım Beklentileri
Kauçuk Derneği Başkanı Özcan Doğu Kaya, BYD’nin iç pazardan tedarik etmesiyle sektör yapısının değişebileceğini belirtiyor. Talep olması durumunda sektör kapasitesinin bunu karşılayabileceğini ifade eden Kaya, “Burada önemli olan BYD’ye Türkiye’den metal aksamlar, plastik aksamlar, kauçuk aksamlar, otomotiv yedek parçaları gibi ne kadar ara mal tedarik edeceğimiz.” dedi.
Kaya, yerli tedarik şartlarının yüksek olduğunu duyduklarını ve bu konuda çalışmalar yaptıklarını belirtti. Türkiye’deki otomotiv sektörüne çalışan firmaların listesinin BYD’ye gönderildiğini vurguladı. Bu durum, sektör için avantajlı bir fırsat olarak değerlendiriliyor.
İhracat ve Pazar Durumu
Türkiye kauçuk sektörü, Avrupa’dan sonra hacimsel olarak ikinci büyük üretici konumunda. Direkt ihracat 4 milyar doları buluyor. Kaya, “Kauçuk, 4 milyar dolarlık direkt ihracatı olan bir sektör. Otomotiv, beyaz eşya gibi ürünlerle dolaylı yapılan ihracatı da eklersek rakam çok daha yüksek.” dedi.
2024’te sektör ihracatında bir daralma yaşandığını belirten Kaya, “Biz önemli bir üretici ve ihracatçıyız. Ancak katma değerimiz, AR-GE ve markalaşma yeterli seviyede değil.” değerlendirmesinde bulundu. 2024'te toplam 30,8 milyar dolarlık kimya ve kimya mamulleri ihracatı içerisinde kauçuk sektörünün payı 1,6 milyar dolar oldu.
İthalat Bağımlılığı ve Maliyetler
Türkiye’de kauçuk hammaddesi üretilmediği için sektör %98-99 ithalata bağımlı. Kaya, “2024'te işçilik, hammadde, finansman maliyetlerimiz hatırı sayılır bir şekilde arttı.” dedi. Maliyetlerin artmasına rağmen, satış birim fiyatlarının düşmesi sektörde zorluklar yaşandığını gösteriyor.
Kaya, “Fakat sektör olarak ürettiğimiz ürünlerin ihraç birim fiyatını maalesef istediğimiz seviyede artıramadık.” yorumunu yaptı. Kauçuk sektörü, araç lastikleri ve araç dışı olarak ikiye ayrılıyor. Lastik dışı alanda birim fiyatların yaklaşık 6 dolar olduğunu belirtti.
Avrupa'daki Durgunluk ve Gelecek Beklentileri
Kauçuk sektörünün ihracatının %65’inin Avrupa, özellikle de Almanya’ya yapıldığı ifade ediliyor. Kaya, “Almanya başta olmak üzere Avrupa otomotiv sektöründe büyük bir durağanlık yaşanıyor.” dedi. Avrupa’daki bu yavaşlamanın 2025’te sektörü olumsuz etkileyeceği öngörülüyor.
Kaya, “Dünyada otomotiv üretiminin Çin’e kayması bizim için büyük sıkıntı, büyük risk.” diyerek, Türk firmaların bu duruma karşı potansiyel yaratmaları gerektiğini vurguladı. 2025’te neler olacağını ise Trump’ın şekillendireceği düşünülüyor.
Kriz Döneminin Etkileri
Kaya, “Kriz dönemleri her zaman kötü değildir.” diyerek, bu dönemde verimsizlerin elenmesinin faydalı olabileceğini belirtti. Ancak endişeleri, gerçekten verimsizlerin mi elendiği yoksa farklı sebeplerden dolayı elenen firmalar olup olmadığıdır.
Sonuç olarak, BYD’nin Türkiye’deki yatırımları, kauçuk sektöründe önemli bir değişim yaratma potansiyeline sahip. Ancak sektör, maliyet artışları ve dış pazarlardaki zorluklarla başa çıkmak zorunda kalacak.