2024 Ekonomik Göstergeleri: Büyüme, Enflasyon ve Dış Ticaret Analizi
2024 yılına yaklaşırken Türkiye ekonomisindeki büyüme, enflasyon, dış ticaret ve cari açık verileri değerlendiriliyor. Ekonomik durumu anlamak için önemli göstergeler ele alınıyor. 2023 yılına kıyasla enflasyon ve büyüme verilerindeki gelişmeler, Türkiye ekonomisinin karşılaştığı zorlukları gözler önüne seriyor. Bu yazıda, 2024 yılına dair ekonomik veriler detaylı bir şekilde incelenecek.
Enflasyon ve Büyüme Verileri
2023 yılına kıyasla enflasyon ve büyüme verilerindeki gelişmeler beklendiği gibi oldu. Türkiye ekonomisi II. ve III. çeyrekte yüzde 0,2 küçüldü ve teknik resesyona girdi. Bu durum, “ekonomik büyümeden taviz vermeden enflasyonun düşürüleceğine” dair siyasi söylemlerin azalmasıyla ilişkilendiriliyor. III. çeyrekte inşaat sektörü, ekonomik aktiviteyi sürükleyici sektör olarak ön plana çıktı.
Sanayi sektörü ise yüzde -2,2 küçüldü. Tüketim yavaşlasa da bir önceki çeyreğe göre daha canlıydı. Hane halkı tüketimi, son büyüme verisine 2,2 puan katkı sağladı. Ancak devletin nihai tüketim harcamaları üçüncü çeyrekte eksi bölgede kaldı. Bu durum, kamu sektörünün büyümeye katkı sağlamadığını gösteriyor.
Sanayi Üretimi ve Enflasyon Gelişmeleri
Sanayi üretimi endeksi, 2024 Haziran ayında negatif bölgeye girdi ve Ekim ayında yüzde -3,1 olarak gerçekleşti. Yıllık bazda endeksteki değişim, yüksek teknolojide yüzde -13,1, orta-yüksek teknolojide yüzde -6, imalatta yüzde -3,3 olarak kaydedildi. Bu veriler, üretimin ve katma değerin düştüğünü gösteriyor ve son çeyrek büyüme verisi açısından karamsarlık yaratıyor.
Enflasyon, Mayıs ayında yüzde 75’e kadar yükseldi. Temmuz ve Ağustos aylarında baz etkisiyle yüzde 51,97’ye geriledi. TCMB, sıkı duruşunu korusa da Kasım ayında yıllık enflasyon yüzde 47,09’da kaldı. TCMB, yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 44’e yükseltti. Bu durum, enflasyonla mücadelede zorlukların devam ettiğini gösteriyor.
Dış Ticaret ve Cari Açık Durumu
2024 yılı Ocak-Ekim döneminde cari açık, 3,3 milyar dolara geriledi. 2022’de cari açığın neredeyse yarısı net hata ve noksan ile finanse edilmişti. Dış ticaret açığı, ihracat ve ithalat rakamları geçen yılın aynı dönemine göre farklılık gösterdi. 2023’teki kontrollü kur sisteminin ihracat üzerindeki etkisi olumlu olmadı.
Ocak-Ekim döneminde ihracat yüzde 3,1 oranında artarken, ithalattaki gerileme yüzde 7,2 oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı, geçen yılki yüzde 69,7’den bu yıl yüzde 76’nın üzerine çıktı. Bu durum, dış ticaretin daha rekabetçi hale geldiğini gösteriyor.
Kamu Maliyesi ve Borçlanma Verileri
Kamu maliyesindeki görünüm, 2024’te pek parlak değil. Bütçe açığı, ilk on bir ayda 1,277 milyar TL’ye ulaştı. 2024 yılı için öngörülen bütçe açığı ise 2,652 milyar TL olarak belirlendi. Dolayısıyla hükümetin yılın kalan son ayında 1,375 milyar TL daha bütçe gideri gerçekleştirme alanı bulunuyor.
Mali disiplin açısından önemli bir gösterge olan faiz dışı fazla, artan borç faiz yükü nedeniyle zor elde ediliyor. Hazine’nin iç ve dış borç stokundaki artış, 2024 yılında da devam ediyor. İç borçlanmadaki görünüm, döviz riskinin azaltılmaya çalışıldığını gösteriyor.
Sonuç ve Gelecek Beklentileri
2024 yılı için büyüme tahminleri, yıl içinde hem yurt içindeki verilerde hem de uluslararası kuruluşlarca hazırlanan raporlarda düşürüldü. Türkiye'nin 2024 büyüme tahmini, IMF tarafından yüzde 3,6 olarak açıklanmışken, bu tahmin geçtiğimiz ay yüzde 3’e indirildi. Bu durum, ekonomik belirsizliklerin devam ettiğini gösteriyor.
Enflasyon tahminleri de değişti. TCMB, 2024 yılının II. ve IV. Enflasyon Raporlarında yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 36’dan yüzde 44’e kadar yükseltti. Ekonomik güven endeksi ise 2024 yılının başında 99,4’tü, ancak yılı 97,1 seviyesinde tamamlamak üzere. Bu veriler, Türkiye ekonomisinin zorlu bir dönemden geçtiğini ortaya koyuyor.